sobota, 9 kwietnia 2011

Prawda ciekawsza niż fikcja

"Gangster. Prawdziwa historia agenta FBI, który przeniknął do mafii"

Czasem życie pisze lepsze scenariusze niż te, które powstają w Hollywood. Podział na bohaterskich stróżów prawa i bezwzględnych przestępców najlepiej wygląda na stronach książki lub ekranie kinowym, w rzeczywistości by pokonać zło trzeba użyć tych samych narzędzi jakimi się ono posługuje. Na pierwszej linii wojny są funkcjonariusze, którzy w imię przestrzegania prawa stają się tymi, których ścigają. Cały czas są obserwowani przez obie strony, jeden nierozważny krok, słowo i cały misterny ich obraz może rozpaść się. Nie mogą liczyć na blask chwały, pozostają w cieniu gdy kończą zadania. Ich praca nie trwa osiem godzin na dobę, to dwudziestoczterogodzinna służba bez dni wolnych. Jednocześnie są stróżami prawa, ale z drugiej strony, muszą jak najbardziej wiarygodnie wypaść w roli przestępcy. Jak daleko można się posunąć w utożsamianiu się z ludźmi, przeciwko którym prowadzi się śledztwo? Granica pomiędzy sobą i rolą jest cienka, wystarczy jeden nieodpowiedni ruch by ściągnąć na siebie podejrzenie obu stron.

Bohater "Gangstera" szczerze, bez wybielania własnej osoby, mówi o sobie, swoich wadach i zaletach. Jego droga do pracy w FBI była wynikiem zafascynowania fabularnymi biografiami ludzi, którzy wchodzili w mafijne struktury. Jednak co innego film, chociaż oparty na faktach, a co innego prawdziwa praca jako tajny agent. Jednocześnie jest się zależnymi od swoich zwierzchników, decydujących o kierunku śledztwa, z drugiej strony od przestępczego świata, jedni i drudzy cały czas obserwują swoich członków. Pomiędzy nimi jest człowiek, mający jeden cel - doprowadzić przestępców przed oblicze sądu i zachować swoją prawdziwą osobowość. Chwil słabości nie toleruje żadna frakcja. Nie każdy agent FBI dostanie kiedykolwiek możliwość pracy o takim charakterze, droga do upragnionego "stanowiska" czasem jest żmudna i zależy od zbiegu okoliczności, nie zawsze od umiejętności. Także FBI, jak każda inna firma, jest miejscem personalnych rozgrywek, gdzie człowiek jest tylko pionkiem i to nie w swojej grze. Czasem szczęście uśmiecha się i wreszcie życie zawodowe zaczyna przypominać to co się ogląda w telewizji. Jednak początki nie są łatwe, to co wydawało się banalnie proste w wykonaniu innych trzeba teraz zrobić samemu, stawką jest wynik śledztwa i własne życie. Każda kolejna sprawa zakończona sukcesem sprawia, że człowiek wchodzi w coraz trudniejsze środowisko przestępcze, poprzeczka stale jest podnoszona w górę.
Mafia istnieje, chociaż niektórzy w nią nie wierzą. Jaka jest? Taka jaką przedstawiają ją kroniki policyjne, telewizyjne wiadomości czy popkultura? W każdym z nich jest jakaś część prawdy, mniejsza czy większa? Mafia też zmienia swoje oblicze i jest jednym z odbiorców mass mediów. Czasem można poznać kto jest kim, ale to nic nie znaczy dla sądu. Wtedy do akcji wkraczają tajni agenci, oni jako jedni "ze swoich" rozpracowują od środka przestępcze środowisko. Wtapiają się w nie, tak, że są nie do odróżnienia od tych, których ścigają.

Macki mafii sięgają dalej niż wydaje się przeciętnemu człowiekowi, on nie jest świadomy jej potęgi, ani zaangażowania ludzi, którzy mają za zadanie eliminować z życia publicznego przestępców. To co większość ludzi może tylko przeczytać na kartach książki lub stronach gazety albo zobaczyć w kinie, jest codziennością dla tajnych agentów. Tylko czytelnicy zamykają książkę, widzowie wracają do domu, a agenci po zakończonej sprawie zaczynają kolejną.

"Gangster" to relacja z życia człowieka, który chciał zostać następnym Donniem Brasco i dopiął swego. Jego historia zawiera subiektywne oceny, ale czy obiektywizm byłby lepszy? Będąc w samym środku akcji ma się inne spojrzenie niż stojąc z boku. Książka ciekawsza niż seriale i filmy, bo i jej autor, doskonale wie o czym mówi. Jednocześnie był człowiekiem mafii i tym, który ją pogrążył, a do tego zwyczajnym mężem i ojcem. Czy pozostał sobą pomimo tylu różnych tożsamości? Tak, nadal jest w nim człowiek, który wybrał drogę życiową po zobaczeniu "Serpico", ale to czego był świadkiem wpłynęło tez na niego. Coś pozostało w nim z postaci, w które wcielił się z takim sukcesem. Taka jest cena za pracę pod przykrywką, oddaje się jej część siebie, a ona pozostawia ślad w nas.
Książka została przekazana przez wydawnictwo Znak